కాలభైరవుడు అంటే, రక్షించేవాడని అర్థం.
-సేకరణ: లక్ష్మి రమణ  

కాలుడు అనే మాటకి విధి , లేదా మృత్యువు అనే అర్థాలున్నాయి . ఆ కాలాన్ని శాశించగల చండప్రచండ రూపమే కాలభైరవుడు. దుర్గామాత, అసురసంహారం చేసి , కాశీ క్షేత్రాన్ని రక్షించాలని తలంపుతో కాలభైరవుని కాశీలోని ఎనిమిదిచోట్ల ప్రతిష్ఠ చేసినట్టు కాశీఖండం లోని 72వ అధ్యాయం చెబుతుంది . వీళ్ళనే అష్టభైరవులు అంటారు . వీరుకాక, దేశవ్యాప్తంగా అనేక ప్రదేశాలలో ప్రఖ్యాతి చెందిన భైరవ స్వరూపాలని భక్తులు అర్చిస్తుంటారు . వీరిని గురించి తెలుసుకునే ప్రయత్నం ప్రయత్నం చేద్దాం . 

కాలభైరవుడు అంటే, రక్షించేవాడని అర్థం. సర్వకాల సర్వావస్థల్లోనూ కాలభైరవ స్మరణం సర్వశత్రువినాశనం . సర్వసంపదకారకం . శ్రీ కాలభైరవస్వామి పూజలందుకొని కొన్ని ప్రధాన క్షేత్రాలు: 

1. వారణాసి (ఉత్తరప్రదేశ్) :
కాలుడై ఉద్భవించి, పరమేశ్వరుని అంతర్యామిత్వాన్నే హేళన చేసిన బ్రహ్మ ఐదవ శిరస్సును కొనగోటితో ఉత్తరించిన కాలభైరవునికి బ్రహ్మ హత్యాపాతకం తొలగించిన స్థలం వారణాసి క్షేత్రం. శివుని ఆజ్ఞ పొంది ఇక్కడ క్షేత్రపాలకుడయ్యాడు  కాలభైరవుడు.

2. ఉజ్జయిని (మధ్యప్రదేశ్ లోని ఇండోర్) :

గర్బాలయంలోని శ్రీకాలభైరవుని విగ్రహం పూర్తిగా సింధూరంతో పూయబడి ఉంటుంది.ఇక్కడి భైరవుడు స్వయంగా మద్యాన్ని సేవిస్తారు . విగ్రహం నోటిదగ్గర మద్యం పెడితే చక్కగా సేవిస్తారు.  సైన్సుకు కూడా అంతుబట్టని విచిత్రము ఇక్కడి ఆలయ విశేషము .

3. దంతేవాడ (చత్తిస్ ఘడ్ ,జగదల్ పూర్) :

ప్రఖ్యాత శక్తిపీఠం దంతేశ్వరీ దేవాలయానికి సమీపంలోనే ఉంది దంతెవాడ గ్రామం . ప్రాచీనాలయం ధ్వంసం కాగా భైరవమూర్తులు ఒక చిన్న పాకలో కొన్ని శతాబ్ధాలు అర్చించబడినాయి. ప్రస్తుతం కన్పించే భైరవమందిరం ఇటుకలతో నిర్మించబడిన గోడలతో నవీన నిర్మాణంగా కన్పిస్తుంది. ఈ మందిరంలో నాలుగు రూపాల్లో భైరవుడు దర్శినమిస్తాడు .

1. వనభైరవుడు
2. జటాభైరవుడు
3. గధాభైరవుడు
4. తాండవభైరవుడు.

4. తేజ్ పూర్ (అస్సాం లో గౌహతి) :

ఈ ప్రాచీనాలయంలోని స్వామి పేరు 'మహాభైరవుడు'. ఇక్కడ భైరవుడు లింగరూపంలో పూజలందుకుంటాడు. సుమారు 5,500 సం.ల క్రితం శివభక్తుడైన బాణాసురుడు ఈ లింగాన్ని ప్రతిష్ఠించి, పూజించినట్లు స్థలపురాణం. పూర్వం నాగులు ఈ లింగాన్ని పూజించేవారని స్థలైతిహ్యం . ఇప్పటికీ ఈ ఆలయ ప్రాంగణంలో సర్పస్తంభాలు, ఆలయం ముందు ప్రవేశద్వారంపై భాగంలో సర్ప ప్రతిమలు కనిపిస్తాయి.

5. ఇసన్నపల్లి / రామారెడ్డి (తెలంగాణ లోని  కామారెడ్డి జిల్లా) :

ఇక్కడ సుమారు 11 వ శతాబ్దం లో స్వామి వారి ఆలయం నిర్మించబడింది.
దక్షిణ భారతదేశంలో ఏకైక భైరవక్షేత్రంగా, గ్రహాపీడలను తొలగించే క్షేత్రంగా ఇది ప్రసిద్ధి చెందినది. ప్రధాన గర్బాలయంలో 7 అడుగుల ఎత్తుతో ఉన్న కాలభైరవస్వామి వారి విగ్రహం నిల్చోని దిగంబరంగా దర్శనమిస్తుంది.

6. రామగిరి (ఆంధ్రప్రదేశ్, తిరుపతి జిల్లా) :

9వ శతాబ్దంలో నిర్మించబడిన శ్రీ కాలభైరవాలయం ఇది .  శ్రీ వాలేశ్వర స్వామి వారి ఆలయం ప్రక్కనే ఒకే ప్రాకారంలో ఈ ఆలయాలుంటాయి . ఆలయంలో స్వామివారి విగ్రహం సుమారు ఐదు అడుగుల ఎత్తులో గంభీరంగా ఉంటుంది..

7. భైరవసెల (శ్రీశైల క్షేత్రం దగ్గర) :
వేరెక్కడా కానరాని విధంగా , సహజ సిదమైన 7 జలపాతాలతో, లోయలు, కొండలతో ప్రకృతి సౌందర్యంతో పరవశింపజేసే ఈ క్షేత్రంలో ఒకేసారి పాతికమంది కూర్చోవడానికి వీలున్న భైరవగుహ, ఆ గుహలో శివస్వరూపుడైన భైరవునితోపాటు , శివలింగం , స్థానిక చెంచుల దేవుడైన నిరాకార 'బయన్న' కూడా ఒకేచోట కొలువై పూజలందుకుంటూ ఉండడం  విశేషం . 

8. అడవివరం (ఆంధ్రప్రదేశ్ లో విశాఖపట్నం) :
ప్రకృతి సౌందర్యం మధ్యలో ఆలయం, గోడలు ఏమిలేకుండా, చుట్టూ మండపంతో ఆరుబయట ఉన్న స్వచ్ఛమైన , అచ్చమైన  భైరవుడు దర్శనమిస్తాడు.

9. ఖాట్మండు (నేపాల్) :
నేపాల్ దేశ రాజధానిగా ఈ క్షేత్రం ఉన్నది. నేపాలీయులందరూ కాలభైరవుని ఎక్కువగా ఆరాధిస్తారు. అందుకే ఇక్కడ  అనేక దేవీ దేవతల విగ్రహాలతో పాటు ప్రతిష్ఠించబడిన శ్రీకాలభైరవస్వామికి విశేషంగా పూజలు జరుగుతుంటాయి. ఇక్కడ స్వామికి  చిత్రవిచిత్రంగా ఆలంకారాలు చేస్తుంటారు. 

10. భైరవకొండ (ఆంధ్రప్రదేశ్ లో బంగోలు జిల్లా) :

ఇక్కడ త్రిముఖదుర్గ అమ్మవారు కొలువైఉంటారు.. అమ్మవారి శిరస్సు మాత్రమే ఉంటుంది.. కార్తికపూర్ణిమ నాటిరాత్రి 7 - 8 గం.ల మధ్య దేవీ ఏదురుగా ఉన్న జలాశయంలో చంద్రకిరణాలు ప్రసరించబడి అమ్మవారి ముఖం మీదికి పరావర్తనం చెందడం ఒక అపూర్వమైన దృశ్యం . క్షేత్రపాలకుడైన కాలభైరవస్వామి గుహాలయం శివాలయాలకు ఎదురుగా నిర్మించబడినది.

11. తిరువైసనల్లూరు (తమిళనాడు లో కుంబకోణం) :

ఇచ్చటి శివయోగినాథాలయంలోని గర్బగుడిలో యోగ భైరవుడు, జ్ఞాన భైరవుడు, స్వర్ణాకర్షణ భైరవుడు, ఉన్మత్త భైరవుడు అను నాలుగు విగ్రహాలను ఒకేసారి దర్శించడానికి వీ‌లుగా ఉన్నవి.

12. న్యూడిల్లి :

ఈ క్షేత్రంలో పురాణాఖిల్లాకు దగ్గరగా అతిప్రాచీనమైన కాలభైరవస్వామి ఆలయం ఉన్నది. మహాభారత కాలంలో పాండవులు ఈ స్వామిని ఆరాధించినట్లు స్థల పురాణం.

13. ధున్నాస్ (ఉత్తరప్రదేశ్) :

ఇక్కడ ధర్మశాలతో పాటుగా శ్రీకాలభైరవస్వామి ఆలయం ఉన్నది. ఇచట నుండి కొంచం దూరం ముందుకు వెల్తే ప్రధాన పీఠ రహదారిలో కాళీమాత మందిరాన్ని దర్శించవచ్చు..

జై కాళీవల్లభ.. జై కాలభైరవ..