సర్ప స్వరూపంలో నేరుగా దర్శనమిచ్చే దేవతలు !
-లక్ష్మీరమణ 

సర్పాలని దేవతలుగా ఆరాధించడం భారతీయులకి అనాదిగా ఉన్న సంప్రదాయమే. కానీ, ఇప్పుడు మనం చెప్పుకోబోయే ఆలయంలో మాత్రం ముగ్గురు దేవతా మూర్తులు సర్పాలై సంచరిస్తుంటారు . ఇక్కడ వారి దర్శనం సర్పరూపంలో ప్రత్యక్షంగా చేసుకున్నవారు ఎందరో. కాకతీయులకు ఇలవేల్పుగా పూజలందుకున్న ఈ దేవత ఇప్పటికీ ఆలయంలో ఇలా ప్రత్యెక్షదర్శనాన్ని ఇస్తారని, స్థానికులు చెబుతూ ఉండడం విశేషం .

ఈ ఆలయం మన దేశంలోనే, కాకతీయుల పాలనకు ప్రతీకగా , వారి సంస్కృతీ వారసత్వానికి ప్రతిబింబంగా విలసిల్లుతున్న తెలుగు ప్రాంతం  తెలంగాణా లోనే ఉంది . మహబూబాబాద్‌ రూరల్‌ జిల్లా గార్ల మండలంలో కొలువుదీరిన కొండలమ్మ ఆలయం ఇది. ఈ దేవాలయం ఎంతో ప్రాచీనమైనది. కాకతీయుల కాలంలో నిర్మించినది. వేయిస్తంభాల గుడితోపాటే, ఇక్కడ ఈ ఆలయాన్ని కూడా కాకతీయులు నిర్మించారని చెబుతుంటారు . 

 కాకతీయుల కళా వైభవానికి ప్రతీకగా నిలుస్తుంది ఈ  కొండలమ్మ ఆలయం. రుద్రమదేవి పాలన కాలంలో కొండలమ్మ ఆలయాన్ని నిర్మించారని స్థల పురాణం ద్వారా తెలుస్తోంది. గారమ్మ, కొండలమ్మ, భయమ్మ అనే ముగ్గురు దేవతలు మనకి గర్భాలయంలో దర్శనమిస్తారు. వీరు ముగ్గురూ అక్కా చెల్లెల్లని , వీరి  పేరుమీదనే జిల్లాలో మూడు చెరువులు నిర్మించినట్లుగా చెబుతున్నారు. గార్ల చెరువు, బయ్యారం చెరువు, కొండలమ్మ చెరువు ఈ ముగ్గురు దేవతలా పేర్లమీదన ఏర్పడినవే ! ఈ ముగ్గురమ్మలూ ఆ ముగ్గురమ్మలకి ప్రతిరూపాలేనని స్థానికుల నమ్మకం. 

అయితే, ఇక్కడి ప్రత్యేకత ఏంటంటే, ఇక్కడి ఆలయంలో భక్తులకు అడుగడునా పాములు కనిపిస్తాయి. కానీ అవి భక్తుల జోలికి రావు. ఎప్పుడూ ఏ భక్తుడిని కాటు వేసిన చరిత్రే లేదు. వీటికి భక్తులు పూజలు కూడాచేస్తారు. దేవతలుగా పూజలందుకుంటున్న ఆ  అక్కా చెల్లెల్లే ఇలా పాముల రూపంలో ప్రత్యక్షమవుతుంటారని ఇక్కడి భక్తుల విశ్వాసం.  

ఈ పురాతన ఆలయంలో ఉగాదిని పురస్కరరించుకుని ఏటా నాలుగు రోజుల పాటు జాతర నిర్వహిస్తుంటారు. పండగ సందర్బంగా భక్తులు పెద్ద సంఖ్యలో తరలివచ్చి అమ్మవారిని దర్శించుకుంటారు.