ముంబా దేవి ముంబైకి చెందిన 'గ్రామదేవి
ముంబా దేవి ముంబైకి చెందిన 'గ్రామదేవి', కాబట్టి ముంబై నివాసితులు ప్రతి పవిత్రమైన పనిలో ఆమెను మొదట గుర్తుంచుకుంటారు. సముద్రంలోని ప్రతి అడ్డంకి నుండి తమను రక్షించుకుంటారని ఇక్కడి మత్స్యకారుల సమాజం అభిప్రాయపడింది.
ముంబై చరిత్ర పౌరాణిక కాలంతో ముడిపడి ఉంది. దీనికి హిందూ దేవత దుర్గా పేరు పెట్టారు, దీని పేరు ముంబా దేవి.
'ముంబై' అనే మొదటి రెండు పదాలకు ముంబా లేదా మహా-అంబా దేవి పేరు పెట్టారు. అదే సమయంలో చివరి పదం వచ్చింది, దీనిని మరాఠీలో 'మా' అని పిలుస్తారు, దీనికి అధికారికంగా 1995 లో ఈ పేరు వచ్చింది.
ముంబాదేవి వాహనం ప్రతిరోజూ మార్చబడుతుంది. ముంబా దేవి అన్ని వాహనాలను వెండితో తయారు చేసారు... ముంబా దేవి యొక్క పురాణాన్ని సంస్కృత స్థలా పురాణం నుండి పండితుడు మరియు నగర చరిత్రకారుడు కె. రఘునాథ్ 1900 లో ప్రచురించిన హిందూ దేవాలయాలు, బొంబాయి అనే పుస్తకంలో నమోదు చేశారు. ఆ పుస్తకంలో ఆయన ఇలా వ్రాశారు:
"పూర్వ కాలంలో, ఈ ద్వీపంలో ముంబారక్ అనే పేరు కలిగి ఉన్న రాక్షసుడు చాలా శక్తివంతమైన దిగ్గజం నివసించిందని, మరియు ఈ ద్వీపం అతని నుండి వచ్చింది. కఠినమైన తపస్సు ద్వారా అతను బ్రహ్మదేవ్‌ను సంతోషపెట్టాడు మరియు అతను ఎవరి చేతిలోనైనా మరణం ఉండకూడదని అసమర్థుడని, మరియు అతను ఎప్పుడైనా విజయవంతమవుతాడని ఒక ఆశీర్వాదం పొందమని ప్రార్థించాడు.
'ఒకసారి ఆశీర్వాదం పొందిన తరువాత, భూమిపై ఉన్న ప్రజలను మరియు దేవుళ్ళను వేధించడానికి బయలుదేరాడు. అందువల్ల దేవతలందరూ అతని రక్షణ కోసం విష్ణువు వద్దకు సామూహికంగా ముందుకు సాగారు మరియు వారి శత్రువును నాశనం చేయమని ప్రార్థించారు.
"దీని తరువాత, విష్ణు మరియు శివ్ మెరుపులో కొంత భాగాన్ని, ప్రతి ఒక్కటి తన శరీరం నుండి వెలికితీసి, దిగ్గజం నాశనం కోసం దేవిగా చేశారు. అప్పుడు ఆ అమ్మవారు ముంబారక్‌ను దాదాపుగా కొట్టి నేల మీద పడవేసింది.. అతను తనని క్షమించమని వేడుకోన్నాడు . తన పేరును తనతో చేరాలని మరియు భూమిపై ఆ పేరును శాశ్వతం చేయాలని అతను ఆ అమ్మవారిని వేడుకున్నాడు.
ముంబా దేవి ఆలయం ఉన్న భులేశ్వర్ కు ఆటో రిక్షాలు లేదా టాక్సీలు తీసుకోవచ్చు. రైళ్లలో ఎక్కడం ద్వారా ముంబా దేవి ఆలయానికి సులభంగా చేరుకోవచ్చు. చార్ని రోడ్ స్టేషన్ భులేశ్వర్ నుండి 10 నిమిషాలు మాత్రమే. చర్చిగేట్ స్టేషన్ కూడా భులేశ్వర్ కు దగ్గరలో ఉంది.
- శ్రీనివాస గుప్తా వనమా
ముంబై చరిత్ర పౌరాణిక కాలంతో ముడిపడి ఉంది. దీనికి హిందూ దేవత దుర్గా పేరు పెట్టారు, దీని పేరు ముంబా దేవి.
'ముంబై' అనే మొదటి రెండు పదాలకు ముంబా లేదా మహా-అంబా దేవి పేరు పెట్టారు. అదే సమయంలో చివరి పదం వచ్చింది, దీనిని మరాఠీలో 'మా' అని పిలుస్తారు, దీనికి అధికారికంగా 1995 లో ఈ పేరు వచ్చింది.
ముంబాదేవి వాహనం ప్రతిరోజూ మార్చబడుతుంది. ముంబా దేవి అన్ని వాహనాలను వెండితో తయారు చేసారు... ముంబా దేవి యొక్క పురాణాన్ని సంస్కృత స్థలా పురాణం నుండి పండితుడు మరియు నగర చరిత్రకారుడు కె. రఘునాథ్ 1900 లో ప్రచురించిన హిందూ దేవాలయాలు, బొంబాయి అనే పుస్తకంలో నమోదు చేశారు. ఆ పుస్తకంలో ఆయన ఇలా వ్రాశారు:
"పూర్వ కాలంలో, ఈ ద్వీపంలో ముంబారక్ అనే పేరు కలిగి ఉన్న రాక్షసుడు చాలా శక్తివంతమైన దిగ్గజం నివసించిందని, మరియు ఈ ద్వీపం అతని నుండి వచ్చింది. కఠినమైన తపస్సు ద్వారా అతను బ్రహ్మదేవ్‌ను సంతోషపెట్టాడు మరియు అతను ఎవరి చేతిలోనైనా మరణం ఉండకూడదని అసమర్థుడని, మరియు అతను ఎప్పుడైనా విజయవంతమవుతాడని ఒక ఆశీర్వాదం పొందమని ప్రార్థించాడు.
'ఒకసారి ఆశీర్వాదం పొందిన తరువాత, భూమిపై ఉన్న ప్రజలను మరియు దేవుళ్ళను వేధించడానికి బయలుదేరాడు. అందువల్ల దేవతలందరూ అతని రక్షణ కోసం విష్ణువు వద్దకు సామూహికంగా ముందుకు సాగారు మరియు వారి శత్రువును నాశనం చేయమని ప్రార్థించారు.
"దీని తరువాత, విష్ణు మరియు శివ్ మెరుపులో కొంత భాగాన్ని, ప్రతి ఒక్కటి తన శరీరం నుండి వెలికితీసి, దిగ్గజం నాశనం కోసం దేవిగా చేశారు. అప్పుడు ఆ అమ్మవారు ముంబారక్‌ను దాదాపుగా కొట్టి నేల మీద పడవేసింది.. అతను తనని క్షమించమని వేడుకోన్నాడు . తన పేరును తనతో చేరాలని మరియు భూమిపై ఆ పేరును శాశ్వతం చేయాలని అతను ఆ అమ్మవారిని వేడుకున్నాడు.
ముంబా దేవి ఆలయం ఉన్న భులేశ్వర్ కు ఆటో రిక్షాలు లేదా టాక్సీలు తీసుకోవచ్చు. రైళ్లలో ఎక్కడం ద్వారా ముంబా దేవి ఆలయానికి సులభంగా చేరుకోవచ్చు. చార్ని రోడ్ స్టేషన్ భులేశ్వర్ నుండి 10 నిమిషాలు మాత్రమే. చర్చిగేట్ స్టేషన్ కూడా భులేశ్వర్ కు దగ్గరలో ఉంది.
- శ్రీనివాస గుప్తా వనమా
